HARA (Hazard Analysis and Risk Assessment), yani tehlike analizi ve risk değerlendirmesi adı verilen yöntem, güvenlik açısından kritik bir sistemin, araç içerisinde ortaya çıkarabileceği, kabul edilemeyecek tehlike ve risklerin tanımlanması için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, ISO26262’nin Konsept Fazı‘nda gerçekleştirilen en önemli etkinliklerdendir.

HARA ile ürününüzün fonksiyonel risklerini ve tehlikelerini daha geliştirmenin başında tespit edebilir, güvenlik hedeflerinize, bu hedeflerin güvenlik seviyesine ve güvenlik modlarına karar verebilirsiniz. HARA ile ilgili önemli tanımlamalardan önceki yazımda bahsetmiştim. Bu yazıda ise HARA analizini bir örnek üzerinde gerçekleştirip, ASIL derecelendirmesi yapacağım.

HARA gerçekleştirmeden önce, gerçekleştirme sırasında ve sonrasında bazı adımlar atılması gerekmektedir. Bunları 6 adımda toplamak mümkündür. 

1. Adım – Öğe ile İlgili Tüm Bilgi ve Belgelerin Toplanması: Her şeyden önce ortada bir öğe tanımı olmak zorundadır. Bu tanımın içerisinde:
   • Araç türü, araç varyantı, ülke ve müşteri gereksinimleri
   • Halihazırda bundan önceki proje ve prototiplerde bilinen arıza ve tehlikeler
   • Çalışma modları (Örnek: Başlangıç, aktif, sistem kapalı ya da bakım modu gibi)
   • Çalışma şartları: Mevsim, iklim, trafik durumu, park hali, otobanda sürüş gibi
   • Potansiyel çalışma hatalarının kataloğu
   • Sürücünün imkan ve davranışları ile ilgili tahminler bulunur.
2. Adım – Araç/Sürüş Şartlarının Tanımlanması: Araç durumları ve sürüş şartları, oluşabilecek hasarın ciddiyeti ve sürücü tarafından kontrol edilebilirliğine göre sınıflandırılır. Araç/sürüş şartlarına göre sınıflandırmalara aşağıdaki örnekler verilebilir:
   • Islak zeminde hızlı sürüş
   • Kuru zeminde hızlı sürüş
   • Geri geriye sürüş
   • Tünelde sürüş
   • Park durumunda bulunma
   • Fren yapma
3. Adım – Tehlike/Arıza Tanımı: Öğedeki potansiyel arızalar, girdi dökümanlarındaki bilgilere dayanarak ve katılan kişilerin uzmanlığı baz alınarak yaratılır. Öğemizin ön far olduğunu var sayalım. Bu öğeye ilişkin potansiyel tehlike/arızalara aşağıdaki örnekler verilebilir: 
   • Ön far, beklenmedik bir şekilde açıldı.
   • Ön far, beklenmedik bir şekilde kapandı.
   • Ön far, sürücünün talebine rağmen açılmadı.
   • Ön far, sürücü istemediği halde açıldı.
   • Ön far, sürekli titreşiyor.
4. Adım – HARA Gerçekleştirme: Tüm Araç/Sürüş Şartlarını Göz Önünde Bulundurarak Tüm Tehlikelerin/Arızaların Sınıflandırılması: Önceki yazımda belirttiğim kriterleri dikkate alarak, yani; yaralanma şiddeti (Severity), tehlikeli durumun oluşma olasılığı ya da sıklığı (Exposure) ve sürücü ya da yolcunun tehlikeyi denetleyebilirliğini (Controllability) dikkate alarak tüm tehlikeler, sürüş şartlarını da gözeterek sınıflandırılır. Örnek olarak, sınıflandırma yaparken de şu soruları sormak gerekir: 
   • Ön far, araç tünelde 100 km/s ile giderken sürücünün talebine rağmen açılmaz ise ne şiddette bir yaralanma meydana gelebilir? Bu durum ne sıklıkla ya da hangi olasılıkla meydana gelebilir? Sürücü tehlikeli durumu yönetebilir mi ya da engelleyebilir mi?
5. Adım – HARA Sonucu: Her Tehlikeli Olay için ASIL Belirlenmesi: HARA’nın sonuçlarından birincisi, tanımlanan her tehlikeli olayın güvenlik açısından ciddiyetini vurgulayan ASIL seviyesinin belirlenmesidir. Bu seviye, nasıl bir fonksiyonel güvenlik konsepti geliştirilmesinde karar verici en önemli unsurdur.
6. Adım – HARA Sonucu: Güvenlik Hedeflerinin ve Üst Seviye Güvenlik Gereksinimlerinin Türetilmesi: Güvenlik açısından kritik her tehlikeli olay için bir güvenlik hedefi, bir ya da birden fazla güvenlik mod(-ları)u, fonksiyonel güvenlik gereksinimleri ve hata tölerans zaman aralığı tanımlanmalıdır.